Serbia mund të kundërshtojë BE-në dhe t`i bashkohet Brics (Lindjes) - Vuçiçi

Pikërisht ditën e dytë të zhvillimit të mbledhjes së anëtarëve të BRICS, Vuçiçi citoi në një intervistë me përcjellsin shtetëror RTS, një sondazh duke thënë se 42% e serbëve mbështesin integrimin në BE, ndërsa 42% të tjerë janë mbështetës së idesë së anëtarësimit në BRICS. Kjo është e vërtetë “edhe pse njerëzit në Serbi nuk e dinë realisht se çfarë do të thotë BRICS”, tha Vuçiçi. "Edhe pse askush nuk do ta pëlqejë këtë, ai diskutim [për BE ose BRICS] do të jetë shumë serioz në këtë vend në një vit e gjysmë ose dy të ardhshëm”, tha ai. “Nuk e përjashtoj që do të jetë një nga temat kryesore në zgjedhjet presidenciale të vitit 2027… dhe mund të jetë gjithashtu një temë referendumi”.

Dy ditë pas deklaratës së tij erdhi presidentja e Komisionit Evropian në Tiranë dhe më pas shkoi në Beograd. Të njëjtën ditë, gazeta “The Times” shkruante se:

Veprimi` kujdesshëm balancues i Beogradit Lindje-Perëndim po i hap rrugën një animi drejt Kremlinit

Presidenti i Serbisë Aleksandër Vuçiç ka vënë në dyshim të ardhmen e vendit të tij në Bashkimin Evropian duke këshilluar se në vend të saj mund t`i bashkohet Brics, bllokut ekonomik botëror të organizuar në Rusi këtë javë nga Vladimir Putin.

Beogradi ka mbajtur prej kohësh një qendrim balancues Lindje-Perëndim, por me luftën në Ukrainë që detyron botën të mbajë anë, peshorja po anon gjithnjë e më shumë drejt Kremlinit.

Disidentët rusë dhe bjellorusë të strehuar brenda vendit i kanë thënë The Times se autoritetet serbe kanë filluar një goditje kundër tyre me urdhër të Kremlinit, ndërsa një deputet i opozitës ka akuzuar Aleksandër Vulinin, zëvendëskryeministrin, se ka prishur një aleat të Putinit nga paraburgimi italian dhe e dërgoi atë për në Moskë me një fluturim çarter nga Beogradi. Serbia ka refuzuar gjithashtu t`i bashkohet sanksioneve perëndimore kundër Rusisë për pushtimin e saj në Ukrainë.

Vulini është njeriu i dërguar në Rusi kur është koha për të joshur Kremlinin. Ai arriti në mbledhjen e Brics në Kazan këtë javë me ministrat e mbrojtjes dhe ekonomisë së Serbisë. Gjatë mbledhjes ai u takua me krerët e Kinës, Bjellorusisë, Venezuelës dhe Egjiptit dhe u tha mediave ruse se shpresonte që Beogradi t`i bashkohej bllokut.

Ndërkohë, Milosh Vuçeviçi, kryeministri serb me syze dhe simpatik, është dërguar në kryeqytetet evropiane për të diskutuar anëtarësimin në BE. Javën e kaluar, kancelari gjerman Olaf Scholz, hapi tapetin e kuq për kryeministrin serb, i cili këmbënguli që Beogradi të qëndrojë i përkushtuar ndaj Brukselit. Rezervat e litiumit të Serbisë, thelbësore për prodhimin e baterive elektrike, janë në qendër të planeve të BE-së për kalimin në energjinë e gjelbër.

Të dy burrat janë bashkëpunëtorë besnikë të presidentit të tyre gjithnjë e më autoritar, i cili u pengua të merrte pjesë në samitin e Brics nga një vizitë në kohën e duhur nga kryeministri polak Donald Tusk të enjten dhe një tjetër nga Ursula von der Leyen, presidente e Komisionit të BE-së, e cila mbërrin në Beograd të premten.

Në vend të kësaj, ai foli me Putinin me telefon të dielën për herë të parë në dy vjet e gjysmë, duke e falënderuar për gazin rus dhe duke festuar miqësinë e ngushtë të dy vendeve. Ai mbajti një fjalim në rusisht në të njëjtën ditë për të shënuar çlirimin e Beogradit nga nazistët nga trupat partizane jugosllave dhe të Ushtrisë së Kuqe.

Të martën ai mëtoi se mbështetja popullore serbe për BRICS, një grup vendesh që “na shantazhojnë më pak” se BE-ja, kishte arritur në 42 për qind, duke shtuar se apeli i blloqeve tani është rritur.

“Kur njerëzit të votojnë për një president të ri në dy vjet e gjysmë, kjo do të bëhet një nga temat kryesore. Kush e di, ndoshta do të bëhet edhe një pikë për një referendum”, tha Vuçiçi.

Rusia dhe Serbia kanë festuar prej kohësh një lidhje të ngushtë mbi sfondin e tyre të përbashkët sllav dhe Putini ka përdorur furnizime të lira me gaz për të forcuar ndikimin e tij mbi kombin ballkanik, i cili ndodhet në mënyrë strategjike mes aleatëve të BE-së dhe NATO-s.

“Çdo humbje e Rusisë do të jetë një humbje për Serbinë," tha Vulini, 52 vjeç, për mediat ruse muajin e kaluar, duke shtuar se shërbimet e sigurisë të të dy vendeve gëzonin “bashkëpunim të shkëlqyer”. Ai akuzoi Perëndimin për nxitjen e një revolucioni me ngjyra në Serbi, të cilin ai do ta kufizonte me legjislacionin e stilit të Kremlinit që i nxjerr jashtë ligjit organizatat e shoqërisë civile si “agjentë të huaj”.

Vulini duket se tashmë po i mbështet fjalët e tij me veprim. Shtetasit rusë që shprehin pikëpamje kundër luftës ose kundër Putinit po dëbohen nga vendi, sipas Peter Nikitin, një kundërshtar kryesor rus në Serbi.

“Autoritetet këqyrin qartë veprimtaritë publike të njerëzve dhe mbajnë një listë të “të padëshiruarve”, tha Nikitin për The Times. Elena Koposova, një nënë e dy fëmijëve e cila jeton në Serbi për pesë vjet, u urdhërua të largohej pasi nënshkroi një apel kundër luftës. Muajin e kaluar Anton Bobryshev u urdhërua të largohej pasi organizoi një tubim të vogël për nder të ish-figurës së opozitës ruse Alexei Navalny, tha ai.

Vulini drejtoi BIA-n, agjencinë e sigurimit shtetëror të Serbisë aq sa Shtetet e Bashkuara e sanksionuan verën e kaluar, duke e akuzuar atë për trafik droge dhe armësh dhe “lehtësim të veprimtarive keqdashëse të Rusisë". Ai dha dorëheqjen, por u kthye në qeveri në një rol më të lartë, si zëvendëskryeministër, në maj.

Muajin e kaluar një udhëheqës i partisë opozitare serbe, Miroslav Aleksic, akuzoi Vulinin për orkestrimin e arratisjes së Artyom Uss, djalit të Aleksandr Uss, një anëtar bordi në Rosneft.

Uss-i mbahej nga autoritetet italiane përpara dëbimit në Shtetet e Bashkuara me akuzën e kontrabandës së pajisjeve elektronike jetike për armët e sofistikuara që trupat ruse po përdorin kundër Ukrainës. Ai u largua nga arresti shtëpiak nga një mafioz ballkanik i paraqitur si shpërndarës ushqimesh, duke përdorur pajisje të sofistikuara bllokimi për të bllokuar sinjalin nga byzylyku i kyçit të këmbës. Bashkëpunëtorët e një grupi të krimit të organizuar kontrabanduan Uss-in nëpër Itali, Slloveni, Kroaci dhe Bosnjë përpara se ta dërgonin atë në Moskë nga Beogradi, sipas autoriteteve italiane dhe amerikane.

Për disa, pasojat e përqafimit të Kremlinit nga Serbia janë çështje jete a vdekjeje. Andrey Hnyot, një gazetar bjellorus që ndihmoi në organizimin e protestave kundër Aleksandër Lukashenkos, po mbahet në Beograd në pritje të dëbimit në Minsk me një urdhër të rremë të Interpolit. Bjellorusia ruan dënimin me vdekje dhe shumë kolegë të tij protestues janë torturuar pas një përpjekjeje të dështuar për të rrëzuar Lukashenkon në vitin 2020.

“Unë jam mbajtur peng për gati një vit, sepse edhe Interpoli hoqi emrin tim nga lista e të kërkuarve dhe konfirmoi se ky është persekutim politik,” tha Hnyot për The Times. “Unë jam kontaktuar nga përfaqësues të BE-së dhe SHBA-së, e di që ata u janë drejtuar autoriteteve serbe me një demarsh, por nuk ka asnjë rezultat”, tha ai. “Pse BE-ja dhe SHBA-ja po e lejojnë veten të luajnë me të?”

Voa botoi një raport mbi veprimtarinë e presidentes së Komisionit Evropian dhe presidentit serb por pa përmenduar qendrimet e tij pak ditë më parë dhe pa përmendur arsyet e zbarkimit të Brukselit në rajon pikërisht pas deklaratave të tij:  

Leyen: Do të mbështesim Serbinë në rrugën e saj drejt integrimeve evropiane

Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, u zotua të premten në Beograd se do të mbështes Serbinë në rrugën e saj drejt integrimeve evropiane, ndërsa vendi ballkanik ecën në rrugën e ngushtë ndërmjet aspiratave evropiane dhe lidhjeve të ngushta me Rusinë dhe Kinën.

Zonja Von der Leyen po qëndron në Serbi prej nga të shtunën do të udhëtojë në Kosovë në kuadër të një vizite në vendet e Ballkanit Perëndimor që synojnë integrimin, për t'i siguruar ata se zgjerimi i Bashkimit Evropian mbetet përparësi e bllokut, posaçërisht pas agresionit rus në Ukrainë.

Vitin e kaluar Bashkimi Evropian miratoi një plan të rritjes ekonomike prej 6 miliardë eurosh për vendet e Ballkanit Perëndimor në një përpjekje për të ndihmuar përshpejtimin e procesit të integrimit. Zonja von der Leyen tha në një konferencë shtypi me Presidentin serb Aleksandar Vuçiç se Serbisë do t’i takojnë 1.5 miliardë euro nga plani i rritjes ekonomike.

“Evropa mbetet fuqishëm e përkushtuar ndaj së ardhmes evropiane të Serbisë. Në kohë konfliktesh, luftërash dhe trazirash, të qenit anëtar i Bashkimit Evropian është një premtim paqeje e begatie dhe është një premtim që ne mund ta realizojmë së bashku. Serbia është tashmë një nga vendet më të përparuara në procesin e anëtarësimit. Ju keni treguar se mund të përmbushni standardet e nevojshme”, tha zonja von der Leyen.

Presidenti serb Aleksandar Vuçiç tha se e ardhmja e vendit të tij është në Bashkimin Evropian, një synim që sipas tij nuk ka ndryshuar nëpër vite.

“I fitova zgjedhjet dy herë duke u thënë njerëzve se jemi në rrugën evropiane dhe duke u thënë njerëzve se jemi në marrëdhënie të mira me të tjerët... Nuk është e lehtë të jesh në këpucët tona për shkak të Kosovës dhe gjithçkaje tjetër, por ne do të bëjmë çmos për të përshpejtuar rrugën evropiane”, tha ai.

Ndonëse zyrtarisht kërkon anëtarësimin në BE, Serbia aleate tradicionale sllave e Rusisë, ka refuzuar t'i bashkohet sanksioneve perëndimore kundër Moskës edhe pse e ka dënuar me ngurrim agresionin rus në Ukrainë. Presidenti Vuçiç ka ritheksuar shume herë se vendosja e sanksioneve nuk është në interesin kombëtar të Serbisë.

Presidentja von der Leyen tha se Beogradi zyrtar po hedh hapa drejt integrimeve evropiane ndërsa e vlerësoi faktin se presidenti serb priti disa udhëheqës të vendeve evropiane këtë javë, në vend që të shkonte në Rusi për të marrë pjesë në takimin e grupit ekonomik BRICS.

“Ne jemi bashkim demokratik i vendeve që anëtarësohen qëllimisht, vullnetarisht dhe është populli serb ai që do të vendosë për të ardhmen e tij dhe mendoj se veprimet, përparimi dhe projektet që po bëjmë së bashku flasin vetë se ne po punojmë për një të ardhme të përbashkët në Bashkimin Evropian”, tha ajo, duke mbështetur pohimet se Serbia mund të hap së shpejti një grup kapitujsh të negociatave për anëtarësim.

Vendet e Ballkanit Perëndimor, Shqipëria, Bosnja, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia, janë në në faza të ndryshme në aplikimet e tyre për anëtarësim. Aktualisht vetëm Kosova nuk e ka statusin e vendit kandidat.

Përparimi i saj sikurse edhe i Serbisë në rrugën e integrimeve kushtëzohet edhe me procesin e normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet tyre.