Pse sofistët (Sokrati, Platoni, Aristoteli etj.) nuk pranonin pagesë për mësimdhënien?

Nëse gjykojmë nga fëmijët, se si sillen në përgjithësi, nga vetja dhe shoqëria, mbetjet dhe mungesa e punëve dhe veprimeve virtuoze, mësuesit s’kanë asgjë për të festuar. Nëse gjykojmë nga numri i protestave, ata s’kanë ç’festojnë, sepse s’kanë protestuar asnjë herë pavarësisht se qeveritë po shkatërrojnë gjithçka rreth nesh! Nëse gjykojmë nga jeta që bëjnë përgjithësisht mësuesit, po, ata mund të festojnë, meqënse kanë filluar të rrisin cilësinë e jetës së tyre dhe janë pjesë e mikroborgjezisë dhe borgjezisë vendore.

Ndryshe nga mësuesit, pedagogët protestuan së fundmi për vonesën e rrogave duke treguar karakterin e tyre të vërtetë se janë për rrogën pedagogë e jo për të drejta dhe të vërteta! Me fjalë të tjera, mësuesit mund të festojnë për ‘realizimet’ vetjake por jo për realizimet shoqërore: sepse në shoqëri janë ZERO!

Dimë dhe kritikojmë në jetën urbane qoftë shoferin që u jepë njerëzve të tij dhe me autoritet publik (zakonisht policëve) privilegje dhe qoftë ata që pranojnë privilegjet e shoferit; kritikojmë edhe njerëzit që teshtiten pa shami në urban; pështyjnë kudo dhe hedhin mbetje ku t’ua dojë kokrra pallës. Njerëz që supozohet se duhet t'i kishin edukuar mësuesit.

Në demokracinë klasike të Athinës Sokrati dhe sofistët jepnin mësim duke refuzuar pagimin në pará. Por kur kërkojmë arsyet se pse ata vepronin kështu, nuk na bindin shumë. Në këtë drejtim, është pikërisht Aristoteli që qartëson gjithçka dhe bën lidhjen mes punëve të paguara, virtytit dhe mendjes, kur citon se ‘të gjitha punët e paguara rrëmbejnë dhe degradojnë mendjen’ (Aristoteli).

Se pse rrëmbejnë dhe degradojnë mendjen punët e paguara bëhet e qartë kur kundrojmë se nga buron ajo dhe çfarë synon: sepse përgjithësisht punët e klasës punëtore nuk burojnë nga virtyti dhe as bëhen për hir të vitytit por burojnë kryesisht nga nevoja dhe bëhen për hir të nevojës dhe shfrytëzimit: sepse një punëtor kërkon të mbulojë nevojat ndërsa një punëdhënës, megjithëse mund të mbulojë nevojat kur nuk mundet vetë, përgjithësisht kërkon të fitojë: sepse ishte ‘fitimi’ që i bëri njerëzit të shpiknin praktika manipulative: bankat fraksionale etj.

Thënë ndryshe, në shkollë dhe universitet me të vërtetë synohet zhvillimi i virtyteve në parim por kur nuk kuptohet natyra e tyre, se nga burojnë dhe si zhvillohen, jo vetëm që mbeten abstraktë dhe dominohen nga dinamika kryesore e shoqërisë -përfitimi dhe përqendrimi i pushtetit- por rrëmbejnë dhe degradojnë mendjen në shkallë edhe më të lartë.

Që mos të zgjatem, mësuesit tanë jo vetëm që nuk e konsiderojnë këtë efekt seriozisht dhe nuk e mësojnë te nxënësit, dhe jo vetëm që protestojnë vetëm kur nuk paguhen, dhe kurrë për ndonjë padrejtësi nga pushteti politik ose qeveria, por pranojnë dhe laçkën dhe plaçkën e fëmijëve për shtatë marsin, e cila, s’ka kufij: nga lulet (që ndryshe nga e kaluara, blihen mjaft shtrenjtë nga nxënësit) deri tek orët dhe veshje të tjera ndërsa nuk kemi parë ndonjë herë në këtë festë ndonjë mësues t’i refuzojë “përkëdheljet” e nxënësve...