...lufta fillon me kuptimin e shkaqeve të krizave dhe ajo vazhdon me ndryshimin e mendësisë dhe praktikës...

Janullatosi u zgjodh nga Patriarku dhe emërimi tij u kërkua nga Athina, Brukseli dhe Uashingtoni - Kathimerini

Pas trysnive të shumta, greke, evropiane dhe amerikane, megjithatë, në qershor të vitit 1992 u zgjodh Kryepeshkop i Tiranës, Durrësit dhe gjithë Shqipërisë

Përpiluesja/Redaksia - SHJ (www.shqipëriajonë.org)

27/01/2025 - 16:55

Gazetari grek Stavros Cimas, tregon disa të vërteta të vyera për kryepeshkopin e “Shqipërisë”, Janullatosin, për gazetën Kathimerini. Ai tregon se e kishte takuar disa herë Janullatosin dhe e kishte pyetur për gjithçka. Sipas tij ai u zgjodh nga Patriarku Ekumenik i Konstandinopjës së vitit 1990 kur vepronte në Nairobi, Afrikë. Pas një telefonate nga patriarku, ai pranoi kërkesën e tij dhe një vit më pas, në vitin 1991 ai mbërriti në Tiranë ku u përball me luftën e “fuqishme” të islamikëve dhe nga disa qarqe të Vatikanit. Ja ç`citon Cima më tej për mbrritjen e tij dhe kush bëri të mundur zgjedhjen e tij:     

Sapo shkeli në aeroportin fillestar të Rinasit në Tiranë, ai u gjend në një vend ku regjimi komunist e kishte sunduar për gjysmë shekulli, i cili ishte në grahmat e fundit, ndërkohë që zhvendosja drejt demokracisë [...] nuk ishte aspak e sigurtë. Ai u mirëprit nga rreth tridhjetë të krishterë ortodoksë të guximshëm dhe të gjithë së bashku u drejtuan në qendër të Tiranës, në rrënojat e një tempulli (Shpallja) që Hoxha e kishte kthyer në palestër. Atje ai kremtoi Liturgjinë e parë Hyjnore pas vitit 1967 dhe u vendos pranë një mbetjeje të kishës, të cilën e quajti ndërtesa e kryepeshkopit ku ai filloi veprimtarinë e tij.

Ardhja e tij në Tiranë nuk e ngashënjeu aspak regjimin e Ramiz Alisë, pasardhësin e Hoxhës, por edhe nacionalizmi i thellë shqiptar që kishte filluar të shfaqej ndërsa liroheshin prangat komuniste autoritare. Prania në majë të piramidës së Kishës Ortodokse në restaurim, një prift grek, rrëqethi sindromat tradicionale antigreke që mbizotëronin një pjesë të popullsisë dhe që ushqenin me zell regjimin komunist, duke shpërndarë në shoqëri teorinë e «rrethimit armiqësor», në të cilën Greqia mbante kreun, si armiku historik i uurryer nga Jugu që komplotonte integritetin territorial të Shqipërisë.

Pengesat filluan të shaqeshin që në «fillim» për hierarkun e butë. Në fillim nuk iu dha viza, që do të thoshte se nëse do të largohej nga Shqipëria nuk do të mund të kthehej. Kryeministri Berisha, i cili ndërkohë kishte marrë qeverinë, nuk pranoi ta pranonte dhe kumtet që vinin në Fanari bënë që udhëheqja shqiptare të mos pranonte praninë e udhëheqësit shpirtëror të ndritur.

Pas trysnive të shumta, greke, evropiane dhe amerikane, megjithatë, në qershor të vitit 1992 u zgjodh Kryepeshkop i Tiranës, Durrësit dhe gjithë Shqipërisë, duke shënuar “epokën eartë” për popullsinë ortodokse të Shqipërisë. Ndër lëvizjet e tij të para ishte krijimi i një sinodi të lartë priftëror “mini”, i përbërë nga tre metropolitanë nga Greqia nga nevoja, dhe një Kalvar filloi në të gjitha nivelet: kthimi i pronave të Kishës që kishte konfiskuar regjimi, restaurimi i kishave të shkatërruara dhe manastiret dhe ndërtimi i të rejave, shpërndarja e ndihmave humanitare për të varfërit e vendit, jo pak organizimi i racioneve për të varfërit dhe mbi të gjitha kultivimi i shpresës për njerëzit e thjeshtë në qytetet dhe fshatrat e territorit. Gjatë rrugës, puna e tij do të përfshijë ngritjen e një spitali, ndërtimin e një hidrocentrali, shkolla të gjuhëve të huaja etj.

Jo pak herë ai u pa duke hipur mbi një gomar, duke u ngjitur në fshatra të largëta të veriut shqiptar për t`i përcjellë popullit kumtin e dashurisë, pavarësisht nga feja. Ai refuzoi të pranonte oferta për lëvizjet e tij, madje as një makinë të blinduar nga të krishterët e pasur. “Unë jam i mbrojtur nga Perëndia dhe vëllezërit e Krishtit...”, thoshte ai.

Ndërsa përmes punës së tij kishtare dhe humanitare thirrja e tij ndaj shqiptarëve, të krishterëve dhe myslimanëve shtohej vazhdimisht, dyshimet në qarqet nacionaliste dhe islamike, si dhe në disa katolikë, u dendësuan dhe përpjekjet për ta treguar atë me “lojën” e ndikimit grek u rritën. Në çdo rast, kundër tij u kryen sulme nga mediat e tipit “koloneli` zi”, “Kali` Trojës greke”, të cilat synonin të minonin thirrjen e tij.

Uji në mullirin e të gjithë atyre që luftonin armiqësisht dhe fshehtas Anastasin, binte herë pas here dhe nga ana jonë, një pjesë e të cilit kërkonte të përdorte prestigjin dhe magjepsjen e tij, në çështjet që lidhen me marrëdhëniet dypalëshe dhe problemet e minoritetit grek me qeveritë e herëpashershme në Tiranë. Ka pasur raste kur trysnitë ndaj Anastasit “për të vendosur” publikisht në dobi të Greqisë, në përplasje të tilla, e kanë vënë atë në një vend jashtëzakonisht të vështirë. “Po mirë, atje në Athinë ata nuk e kuptojnë se unë jam udhëheqësi i të gjithë ortodoksëve në Shqipëri dhe jo vetëm i grekëve këtu?”, na tha duke na kujtuar se është gjithmonë një qëllim.

Tregues i kësaj ishte fakti se deri në vitin 2018 nuk i ishte dhënë shtetësia shqiptare, megjithëse ai kryesonte një përqindje prej rreth 25%-30% të krishterë ortodoksë. Në fakt, në dhjetor 1994, qeveria e Sali Berishës tentoi të miratonte projekt-kushtetutën, të cilën e hodhi në referendum, nen sipas të cilit krerët e besimeve fetare duhet të ishin shtetas shqiptarë. Megjithatë, pati një stuhi reagimesh, jo vetëm në qarqet e krishtera, dhe votuesit hodhën poshtë kushtetutën e propozuar.

Rastësisht, referendumi u organizua disa muaj pas gjyqit shumë të lavdëruar të pesë drejtuesve të organizatës së pakicës greke “Omonia” (gusht – shtator 1994) me akuza të rënda për spiunazh, dhe pikërisht atëherë në Athinë, me zemër të lehtë njerëz të ndryshëm e thirrën atë të mos miratonte publikisht qeverinë shqiptare etj. Anastasios Janullatos ishte njohur përgjithësisht si një personalitet i ndritshëm jo vetëm i Kishës Ortodokse, por edhe i Shqipërisë si entitet shtetëror, ku ai ishte ndërkombëtarisht një nga ambasadorët më të mirë.   

Albania Web Design & Development by: WWW.FIT.ALFIT.AL WEB DESIGN ALBANIA