Nga kishat te shkollat: ‘perandoria greke’ e Janullatosit në Shqipëri
Që nga tetori i vitit 1992, kur u hap kopshti i parë në Tiranë, deri më sot veprojnë 17 kopshte në 15 qytete të Shqipërisë, të cilët kanë pranuar mbi 11.600 fëmijë të moshës 4–6 vjeç (65% nga familje të dobëta ekonomisht, 2.5% nga prindër të ndarë, 2.7% jetimë, 4.5% fëmijët e mërgimtarëve që jetojnë me gjyshërit dhe 45.5% nënat që punojnë).
Andi Rembeci
26/01/2025 - 11:05
Deklarata e Kryepeshkopit të Shqipërisë Anastasit me ardhjen e tij në Tiranë në vitin 1991, për rëndësinë e arsimit në të ardhmen e Shqipërisë së atëhershme të shpërbërë, ishte e qartë: “Pas rendërtimit të kishave të shenjta, hapi ynë i radhës është ngritja e shkollave. ."
Gjatë tre dekadave largpamësia i tij fuqizoi vazhdimisht përpjekjet e tij për gjetjen e burimeve ekonomike për ngritjen dhe mbarëvajtjen normale të dhjetëra njësive shkollore, me kërkesa të larta, të të gjitha niveleve: kopshte dhe shkolla 9-vjeçare (fillore deri në të mesme), shkollat e mesme, dhe shkollat fetare I.E.K, të Kolegjit Universitar “LOGOS”.
Krahas zhvendosjes së njohurive të vlefshme te nxënësit për të ardhmen e tyre, synimi kryesor mbetet kultivimi i vlerave, ndershmërisë, ndjeshmërisë shoqërore, solidaritetit me frymën e dashurisë, brenda një shoqërie të plagosur nga mizoria e pamëshirshme për dinjitetin njerëzor, veprat e kulturës e mbi të gjitha për vetë jetën. Rezultatet e kësaj përpjekjeje të mundimshme arsimore e shtynë shpesh Kryepeshkopin Anastas të deklaronte: “Lëvdoj Zotin, sepse kjo ëndërr është bërë e vërtetë”.
Që nga tetori i vitit 1992, kur u hap kopshti i parë në Tiranë, deri më sot veprojnë 17 kopshte në 15 qytete të Shqipërisë, të cilët kanë pranuar mbi 11.600 fëmijë të moshës 4–6 vjeç (65% nga familje të dobëta ekonomisht, 2.5% nga prindër të ndarë, 2.7% jetimë, 4.5% fëmijët e mërgimtarëve që jetojnë me gjyshërit dhe 45.5% nënat që punojnë).
Në vitin 1998, Kryepeshkopi Anastas, me bashkërendimin e Fondacionit “Fryma e Dashurisë”, krijoi një rrjet të gjerë shkollash fillore dhe të mesme me nënstrukturë të shkëlqyer, në të cilat janë arsimuar gjithsej 6.049 nxënës nga viti 2002 deri në vitin 2024. 1) Në Tiranë, shkollë 9-vjeçare “Protagonistët”, (viti i themelimit 2002 – 2.143 nxënës), Liceu “Protagonistë”, që nga viti 2012 kanë mbaruar 688. 2) Në Durrës, shkolla 9-vjeçare “Pnoi Agapis”, që nga viti 2006, 618 nxënës kanë mësuar dhe në shkollën e mesme me të njëjtin emër, që në vitin 2015 kanë ndjekur 226 nxënës. 3) Në Korçë, Kolegji “Platon”, në vitin 2015, ka regjistruar 351 nxënës. 4) Në Gjirokastër 718 dhe 155 nxënës kanë ndjekur shkollën 9-vjeçare (2008) dhe gjimnazin “Fryma e dashurisë” (2017). 5) Në Mesopotami shkollat e mesme profesionale dhe të përgjithshme “Pnoi Agapis” kanë që nga viti 2015 që studiojnë përkatësisht 351 dhe 329 nxënës. Shkolla e Mesme Profesionale ofron katër specializime: Informatikë, Infermieri, Termohidraulikë dhe Inxhinieri Elektrike, të cilat plotësojnë nevojat e tregut vendas të punës.
Bursat "Arqipeshkvi Anastas" jepen për të mbështetur familjet më të dobëta, si dhe për të vlerësuar të shkëlqyerit, talentin dhe për të ndihmuar në çështjet shëndetësore. Vetëm në Tiranë, Kryepeshkopi Anastas ka dhënë mbi 32 mijë bursa, me vlerë 5 milionë euro, duke ofruar mundësi të barabarta në arsim. Tarifat e shkollimit të paguara janë të ulëta në raport me shërbimet e dhëna. Për shpenzimet e tepërta të mbetura të mbarëvajtjes së shkollave, kujdesi largpamës i Kryepishkopit ka siguruar mbulimin e tyre të pandërprerë.
Në vitin 2000, në Tiranë dhe Gjirokastër, Kryepeshkopi Anastas themeloi Institutin e Formimit Profesional "Fryma e Dashurisë", sipas standardeve evropiane, për të ofruar trajnim cilësor profesional për të rinjtë e Shqipërisë në fusha të ndryshme: mbështetje drejtuese, zbatime kontabiliteti duke përdorur IT, teknologji informacioni, teknologji laboratorike, konservim dhe restaurim i veprave të artit, ikonografi bizantine. Kështu, u krijua një brez i ri profesionistësh, i pajisur për sfidat e epokës. Deri në vitin 2013, kur u hoq funksionimi i IEK-ve në Shqipëri, vetëm në Tiranë u diplomuan 1.276 nxënës, të cilët u përthithën menjëherë në tregun e punës. Instituti ishte pionier për standardet shqiptare, me shembullin e tij të arsimit profesional që ndërthurte cilësinë me zbatimin praktik. Njëkohësisht, shpëtoi jetën e shumë të rinjve nga papunësia dhe sjelljet kundërvajtëse, veçanërisht në rajon, me arsimim dhe të ardhme zejetare.
Pas ndryshimeve në sistemin arsimor shqiptar, në vitin 2008 u krijua Fondacioni “LOGOS”, bërthama e Kolegjit Universitar “LOGOS”, i cili sot punon me tre Fakultete (Ekonomi, Shkenca Humane dhe Gjuhësi dhe Shkenca të Zbatuara) me tre Departamente, secili, përkatësisht një: (a) Ekonomi dhe Kontabilitet, Administrim dhe Agrobiznes, b) Teologji dhe Kulturë, Gjuhë dhe Letërsi, Pedagogji dhe Psikologji, c) Laboratorë Mjekësor, Informatikë dhe Statistikë e Aplikuar, Shkenca Shëndetësore.
Në 14 vitet e punës së “LOGOS” në godinën moderne të Tiranës, mbi 3000 studentë kanë marrë diploma BSc ose Msc të certifikuara nga programet e studimit universitar dhe pasuniversitar, shumica prej tyre të financuara plotësisht ose pjesërisht nga Kisha.
Mësimi i gjuhës greke është i detyrueshëm si gjuhë e dytë në të gjitha nivelet e arsimit, ndërsa Departamenti i Greqisë dhe Gjuhës dhe Letërsisë ofron një ofertë speciale për mësimin e greqishtes, si dhe programin pasuniversitar “Studimet profesionale të përkthimit” për trajnimin e përkthyesve të diplomuar, në funksion të perspektivës së anëtarësimit të Shqipërisë në BE. Në kuadër të “LOGOS”, Qendra e Mësimit të Gjuhës Greke për të gjitha moshat, çdo vit përgatit rreth 100 studentë për provimet e certifikimit të aftësisë greke në nivele të ndryshme të zhvilluara në mbarë botën nga Qendra e Gjuhës Greke me seli në Selanik. Gjithashtu për provimet e mërgimtarëve që aplikojnë për shtetësi greke.
Gjithashtu, në Akademinë Teologjike Ortodokse “Ngjallja e Krishtit”, shkolla e mesme e themeluar nga Kryepeshkopi Anastas për trajnimin e klerit dhe drejtuesve të parë vendas në Manastirin e Shën Blaise në Durrës, në mjediset moderne universitare të tij, gjuha greke është gjithashtu e detyrueshme gjatë katër viteve të studimit.
Që nga viti 1994, kur u krijuan bërthamat e para, deri në ditët e sotme, institucionet arsimore të Kishës Ortodokse të Shqipërisë kanë luajtur një rol vendimtar në zgjidhjen e sfidave madhore të vendit, pasi kanë mbështetur komunitetet vendase jo vetëm duke ofruar njohuri, por edhe me kultivimin e vlerave morale dhe shpirtërore dhe ofrimit të punës për punonjësit mësimdhënës dhe ndihmës.
Kjo qasje holistike ndaj edukimit dhe kujdesit social i bën institucionet arsimore të Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë një model shërbimi dhe dashurie ndaj të gjithë njerëzve, pavarësisht besimit fetar, prejardhjes apo klasës shoqërore. Veprimtaria e tyre është një dëshmi e gjallë e përkushtimit dhe kontributit të Kishës dhe Kryepeshkopit Anastas në zhvillimin e shoqërisë shqiptare në të gjitha nivelet.
Pedagog i Historisë në Universitetin e Tiranës, Drejtor i Fondacionit Arsimor “Fryma e Dashurisë”.
Shkrimi është botuar në gazetën greke “TO BHMA”. Përgatiti për botim Ylli Përmeti
Cilësia e lartë gazetareske kërkon përkushtim dhe dashuri. Ju lutem ndajeni këtë artikull me të tjerë duke përdorur vjegzën/linkun përkatëse
- 59 reads