Nikaragua akuzon Gjermaninë për bashkëpunim në “gjenocidin” e Gazës

Lufta në Gaza do të shqyrtohet edhe një herë nga gjyqtarët e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë (ICJ) në seancat dëgjimore të hapura të hënën, më 8 prill. Në janar, Afrika e Jugut akuzoi Izraelin për kryerjen e gjenocidit kundër palestinezëve që jetonin në territor. Këtë herë, Nikaragua akuzon Gjermaninë si “bashkëpunëtor”.

Në një kërkesë të paraqitur më 1 mars në gjykatën më të lartë të Kombeve të Bashkuara, Nikaragua argumentoi se duke ofruar mbështetje politike, financiare dhe ushtarake për Izraelin dhe duke hequr financimin e Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Ndihmën dhe Punët për Refugjatët Palestinë në Lindjen e Afërt (UNRWA), “Gjermania po lehtëson kryerjen e gjenocidit dhe në çdo rast ka dështuar në detyrimin e saj për të bërë gjithçka që është e mundur për të parandaluar kryerjen e gjenocidit”.

Gjandja është “urgjente”, shkruan Nikaragua në dokumentin që dorëzoi në Hagë, ku ndodhet Gjykata, duke kujtuar numrin e tmerrshëm të vdekjeve. Nga ana palestineze, 33,175 Gazanë janë vrarë që nga fillimi i reprezaljeve që pasuan sulmin e Hamasit në Izraelin jugor më 7 tetor 2023, i cili mori 1,170 jetë. Dhe, për shkak se është urgjente, avokatët e Nikaraguas po kërkojnë nga gjyqtarët që të urdhërojnë Gjermaninë që “të pezullojë menjëherë ndihmën e saj për Izraelin, veçanërisht ndihmën e saj ushtarake duke përfshirë pajisjet ushtarake për aq sa kjo ndihmë mund të përdoret në shkelje të Konventës së Gjenocidit”, për të siguruar që armët e dorëzuara tashmë nuk do të përdoren për të kryer krime lufte dhe për të rifilluar financimin e UNRWA, agjencisë se OKB-së përgjegjëse për logjistikën në enklavën e pushtuar.

Sipas Institutit Ndërkombëtar të Kërkimit të Paqes në Stokholm, Gjermania është furnizuesi i dytë më i madh i armëve për Izraelin, pas SHBA-së. Në vitin 2023, Gjermania dorëzoi 47% të armëve konvencionale të importuara nga Izraeli. Dhe, sipas një raporti të publikuar më 2 prill nga Forensis, një OJQ me qendër në Berlin, “në vitin 2023, u autorizuan 308 leje individuale për eksportet e pajisjeve ushtarake në Izrael, me një vlerë totale prej rreth 326.5 milionë euro, sipas qeverisë gjermane”. 185 prej këtyre lejeve janë autorizuar nga data 7 tetor deri më 2 nëntor.

Mobilizim botëror

Kërkesa e Nikaraguas pranë GJND-së mbështet një mobilizim botëror në mbështetje të një embargoje armësh ndaj Izraelit, të përforcuar pas të shtënave kundër një kolone të OJQ-së World Center Kitchen (WCK) në veri të Rripit të Gazës, që çuan në vdekje prej shtatë punonjësve të ndihmës, më 1 prill, dhe zbulimet e medias izraelite në internet +972 Magazine, mbi përdorimin e inteligjencës artificiale nga ushtria izraelite për të identifikuar objektivat e saj.

Që nga 7 tetori, Belgjika, Spanja, Japonia, Kanadaja dhe Holanda kanë njoftuar – vullnetarisht ose pas vendimeve gjyqësore – pezullimin e dërgesave të tyre të armëve në Izrael. Tokio dhe Brukseli e bazuan vendimin e tyre në dy vendime të GJND-së të lëshuara më 26 janar dhe 28 mars, duke vërtetuar ekzistencën e një rreziku “të besueshëm” të gjenocidit. Franca, nga ana e saj, pretendon të mos dorëzojë armë vdekjeprurëse, por Franca nuk ka një inventar mjaft të detajuar të licencave të dhëna.

Ndërsa Gjermania vjen e dyta, SHBA mbetet furnizuesi kryesor i Izraelit. Por Nikaragua nuk ka nisur procedimet kundër Uashingtonit, pasi SHBA-ja në një farë mase ka organizuar mosndëshkimin e saj përmes një sërë pengesash ligjore, të cilat e bëjnë më të vështirë ngritjen e procedimeve kundër saj përpara GJND-së. Në rast të dështimit të kësaj, Gjermania është vënë në shënjestër, në një kohë kur marrëdhëniet mes Gjermanisë dhe Nikaraguas të Daniel Ortegës, regjimi i të cilit është veçuar dhe sanksionuar për shkelje të të drejtave të njeriut, janë tashmë shumë të tensionuara.

Vendimi i parë urgjent i Gjykatës kundër Gjermanisë megjithatë mund të dobësojë pozicionin e Uashingtonit, ndërsa të premten rreth 40 ligjvënës demokratë i kërkuan Joe Biden të ndalojë të gjitha dërgesat e armëve në Izrael deri në përfundimin e një hetimi të plotë për vdekjen e shtatë punonjësve të ndihmës WCK. Me Iranin që premtoi hakmarrje pas sulmeve që i mvishen Izraelit kundër konsullatës iraniane në Damask më 1 prill, presidenti amerikan paralajmëroi Izraelin.

Pas muajsh diskutimesh, Kongresi Amerikan është ende duke debatuar nëse do t'i sigurojë Izraelit 14.1 miliardë dollarë financime për armët. Biajdenit iu desh të kërkonte garanci me shkrim nga gjashtë vende të cilave SHBA-ja furnizon me armë, duke përfshirë Izraelin, pasi Traktati Ndërkombëtar i Tregtisë së Armëve ndalon çdo shpërngulje nga një shtet “nëse ai ka njohuri në kohën e autorizimit se armë ose mallra të tilla mund të përdoren, për të kryer gjenocid, krime kundër njerëzimit, shkelje të rënda të Konventave të Gjenevës të vitit 1949 (...) ose krime të tjera lufte”.

“Izraeli duhet të reagojë”

Në një vizitë në Izrael disa ditë pasi Nikaragua filloi procedurat, a po kërkon garanci ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock? “Si nënshkruese e Konventës së Gjenevës, Gjermania është e detyruar t`u kujtojë të gjitha palëve detyrimin e tyre për të respektuar të drejtën ndërkombëtare humanitare”, tha ajo. Për Stefan Talmon, profesor i të drejtës ndërkombëtare në Universitetet e Bonit dhe Oksfordit, “ky është një veprim i vonuar prej kohësh, i cili duket se është ndërmarrë për të kufizuar dëmin, pas më shumë se pesë muajsh lufte dhe raporteve të shumta për shkelje të drejtës ndërkombëtare humanitare nga të dyja palët”.

Në Britani, mbi 600 ekspertë të ligjit, duke përfshirë ish-gjyqtarë të Gjykatës së Lartë, i dërguan një letër të hapur qeverisë më 3 prill. Bazuar në vendimet e GJND-së, ata paralajmëruan Downing Street: “Sigurimi i ndihmës ushtarake dhe materialit për Izraelin mund të bëjë Mbretërinë e Bashkuar bashkëpunëtore në gjenocid si dhe në shkelje të rënda të së drejtës ndërkombëtare humanitare”, shkruan ata. Në një artikull të plotë të botuar në Daily Mail më 5 prill, ish-kryeministri Boris Johnson u kundërpërgjigj, duke e quajtur idenë e një embargoje “të çmendur”.

“Komuniteti ndërkombëtar në përgjithësi e kuptoi se Izraeli duhej të reagonte dhe të mbronte qytetarët e tij”, shkroi Nikaragua në kërkesën e saj drejtuar Gjykatës. Ai pranoi se shtetet miqësore me Izraelin “do të mbështesin një reagim të duhur ndaj këtij sulmi [më 7 tetor nga Hamasi], por kjo nuk mund të jetë një përligjje për të vepruar në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar”.

Të veçosh Gjermaninë për “bashkëfajësi të mundshme në gjenocid” në mbështetjen e saj për Izraelin, ringjall një histori të ndërlikuar për vendin. Dhe procedurat e Nikaraguas nuk u kufizuan në luftën e Gazës. Gjermania u dënua gjithashtu për mbështetjen e saj de facto të politikave të aparteidit dhe mohimin e të drejtës së palestinezëve për vetëvendosje. Pra, pothuajse i gjithë konflikti izraelito-palestinez është para Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë.

Në vitin 2004, gjyqtarët e GJND-së nxorën një vendim që e shpalli “të paligjshëm” murin e ngritur nga Izraeli në territoret e pushtuara. Përveç çështjes së ngritur nga Afrika e Jugut për denoncimin e gjenocidit në Gaza dhe atë të Nikaraguas që denoncoi bashkëpunimin në politikat e shtetit të Izraelit, gjykatësit e saj duhet të nxjerrin gjithashtu një vendim tjetër mbi ligjshmërinë e pushtimit izraelit.