...ndërsa përgjatë socializmit në Shqipëri u vranë 5,157 njerëz, 9,052 vdiqën në burgje, 17,900 u dënuan dhe 30,383 të tjerë u internuan për arsye politike.[1] Në total janë gjymtuar rreth 62,492 njerëz. Në krye të 20 e ca viteve “demokraci” përfaqësuese dhe treg marketingu, atje janë rreth 4.750 të burgosur; 148 të burgosur për 100 mijë banorë, më lartë se Irani (115), Jemeni (48), Afganistani (68), Pakistani (40), Egjipti (80), duke lënë pas vetëm Turqinë (me 168), Ukrainën (me 350), dhe Malin e Zi (me 227). Serbia, Bullgaria dhe Spanja qëndrojnë më lartë (154, 146, 150 respektivisht).[2]

Pesë vjet më vonë numri i të burgosurve u rritë nga 4.750 në 5.447 duke përbërë 0.2 për qind të popullsisë kur kostua e një të burgosuri i kushton shtetit nga 369 euro në 1380 euro në muaj: vetëm një i paraburgosur ka një kosto ditore prej 14.63 euro ndërsa një i dënuar 12.3 euro dhe një i sëmurë 46.23 euro në ditë. Duhet thënë se pjesa më e madhe e këtyre kostove shkojnë në xhepat e drejtorëve të burgjeve dhe eprorëve të tyre. Por ndryshe nga ish-socializmi, ku dominonte pushteti politik dhe dënimet kishin kryesisht karakter politik, në “demokracinë” parlamentare dhe tregun e marketingut, dominon pushteti “ekonomik” dhe dënimet janë të karakterit ekonomik.

Nëse krahasojmë numrin e të dënuarve politikë të socializmit me “demokracinë” parlamentare dhe kapitalizmin e 25 viteve të fundit në Shqipëri, ai është, pa dyshim, tejet i madh. Por nëse konsiderojmë të dënuarit ekonomikë, siç janë të papunët, endacakët dhe emigrantët që dergjen rrugëve të botës, krimin në familje dhe në rrugë (aksidente etj.), shkurorëzimet martesore dhe katastrofën ekologjike, sëmundjet e ndryshme dhe kancerin që po kërcënon gjithë popullin, mund të themi se dëmi është tejet i madh.[3] Në terma ekonomik, ekologjik dhe social, krimi është shumë më i madh vitet e fundit se sa në socializëm. Nga viti 1990-të deri në vitin 2017-te janë vrarë 6348 shqiptarë. Shumica për pronat.[4]

Kjo shifër është shumë më e madhe se shifra e vrasjeve politike të socializmit 40 vjeçar. Ky krim është kryer nga klasa politike shqiptare. Por njerëzit në Shqipëri, dhe veçanërisht masmedia dhe historianët, jo vetëm që shpërnjohin faktet, nga një perspektivë krahasimtare, por ata, ndërsa akuzojnë dhe kundër-akuzojnë për krime dhe diktatura, shpërnjohin shkaqet! Sepse tre janë shkaqet kryesore për dënimet politike në socializëm: (1) lufta e klasave, siç ajo shprehet, me revansh klasor të njërës klasë mbi tjetrën; (2) hierarkia shtetërore, përmes së cilës, në njërën anë përqendrohet pushteti në tjetrën padrejtesitë bëhen të pashmangshme, veçanërisht kur hierarkia shoqërohet me luftën e klasave; dhe (3) zgjedhja e ndërgjegjshme e shumë të dënuarve politikë për të sfiduar ligjet në fuqi, veçanërisht ligjin e ‘agjitacion-propagandës’.[5]

Shkurt, Shqipëria filloi rimëkëmbjen e saj me më pak se një milion shqiptarë dhe me vdekjen e Enver Hoxhës, kaloi tre milion e treqind mijë njerëz. Ndërsa klasa politike anti-everiste e ka çuar popullsinë rreth dy milion e tetëqind mijë (2011). Fakti që shqiptarët vazhdojnë të largohen, dhe bashkë me largimin e tyre, shumë vdesin rrugëve, në 25 vjet, Shqipëria ka humbur rreth 800 mijë shqiptarë. Kjo është një masakër e vërtet dhe klasa politike, masmedia që ajo kontrollon dhe pamendarve që u ka mbetur ora në vitin ‘90, mashtron duke përsëritur njërin fakt për të mbuluar faktin tjetër: gjymtimin e popullit shqiptar rreth dhjetë herë më shumë se socializmi i Enverit.

Të gjitha këto kur parashikimet e institucioneve ndërkombëtare (OKB etj.) tregojnë se popullsia shqiptare do të gjymtohet edhe më shumë deri në vitin 2100: 1,745,540 banorë - duke konsideruar vetëm tre faktorë: plakjen ose rritjen e jetëgjatësisë, lindshmërinë e ulët dhe emigracionin. Nëse i shtojmë kësaj shifre dhe faktorët që përmenda më lartë (aksidentet; vrasjet etj.), numri do të rrudhet edhe më shumë: ndoshta do të shkojë në shifrën e pasluftës!    

Duke gdhirë mëngjesi i 11 prillit të vitit 1985, Sekretari i Parë i Partisë së Punës së Shqipërisë, Enver Hoxha, praktikisht numri një i shtetit shqiptar, ndërroi jetë në shtëpinë e tij, pas një vdekjeje klinike që kishte patur mëngjesin e 9 prillit.Teuta Hoxha, bashkëshorte e Ilir Hoxhës, njërit prej dy djemve të Enver Hoxhës, sjell në këtë dossier për gazetën “Albanian Free Press”, pasazhe nga atmosfera e atyre orëve kur u mësua ikja nga kjo botë e Enver Hoxhës. “Pavarësisht që me ndryshimin e sistemit, u hodh shumë baltë mbi figurën e Enver Hoxhës, unë përsëri kam bindjen, se kanë qenë lot të sinqertë”, – thotë Teuta Hoxha.

Duke folur me “Albanian Free Press” mbi kujtimet e saj për atë që ndodhi 32 vjet më parë, Teuta tregon se kur dhe si u përkeqësua gjendja shëndetësore e Enver Hoxhës:

“Ato dy ditë që Enveri ra në gjendje kome kanë qenë ditë ankthi për të gjithë ne. Ishin ditë të një pështjellimi të madh. Të dërmuar në shpirt, prisnim me ankthin e shpresës, nga çasti në çast që gjendje e tij të kthente, por çdo minutë që kalonte ishte një minus për shpresat tona. Më kujtohet që në datën 9 afër mbrëmjes pati një përmirësim, që na bëri të gëzoheshim dhe të përqafoheshim me njëri-tjetrin pot nuk zgjati shumë pasi gjendja përsëri u përkeqësua sërish”.

Duke përmendur me detaje mënyrën si u përjetua plot dhimbje vdekja e Hoxhës, Teuta thekson se “të gjitha këto janë dëshmi që Enver Hoxhën, sado të mundohen nuk mund ta shuajnë kurrë nga historia”.

Kurse shton: “Ashtu si ka thёnё profesori i nderuar Aleks Buda: “Enver Hoxha u rrit e u lartësua si pjellë e një historie të hidhur, të ashpër, sa dhe të lavdishme, shumëshekullore të një populli të vogël; me të u rrit dhe u lartësua edhe Shqipëria jonë socialiste dhe kombi ynë shqiptar, për t’u qëndruar për jetë e mot stuhive të kohës, shekujve të historisë…”.

Nga Teuta Hoxha

Ajo, sё cilёs ne i trembeshim aq shumë, ndodhi më të hyrë të 11 prillit në ora 02 e10’, kur zemra e tij pushoi së rrahuri. Është e vështirë të përshkruash tronditjen që pësoi gjithsecili prej nesh. Nexhmija e pёrjetoi shumё, shumё rёndё. Mё kujtohet qё nuk qёndronte dot nё kёmbё. E ulur nё njё karrige, rrinte me sytё mbyllur dhe Kostandina e mbante me kompresa nё ballё e nё qafё. Nuk qante, mёrmёriste fjalё me vete, dhe vetёm emri Enver kuptohej kur e shqiptonte. Shpirtin ia mundonte dhimbja e patreguar…

Ishte njё humbje e pazёvёndёsueshme. Ajo humbi shokun e jetёs, burrin e shtёpisё, ne humbëm njeriun e dashur, babain, gjyshin e fëmijëve, ndaj dhimbja ishte shumё e madhe. Mua m’u duk se kishte ndodhur njё gjё e tmerrshme, pasi ishte vdekja e parë që e pёrjetoja kaq afёr. Nё atё gjendje nuk e përfytyroja dot se si mund të ikte pa kthim nga shtёpia një nga njerëzit e tu tё dashur. Më ka mbetur akoma në sy imazhi kur babai doli për herë të fundit nga shtëpia, por këtë herë në arkëmort për të mos u kthyer kurrë më. Paskëtaj, Ai do ti përkiste gjithë popullit, ne nuk do të mund ta qanim e ta përcillnim siç bëjnë të gjithë. Më kujtohet kur bënim homazhe pranë trupit të tij në Presidiumin e Kuvendit Popullor, ndjeja një ftohtësi, diçka që më largonte dhe m’i thante lotët. Atëherë unë kuptoja që kishim humbur edhe Udhëheqësin. Pra këto janë përjetime që unë, edhe sot, pas kaq vitesh, i kujtoj me dhimbje.

Tashmë janë të njohura për publikun filmimet dhe fotografitë e shumta të ditëve të zisë kombëtare, ku janë fiksuar në celuloid, aq shumë lot dhe dhimbje. Për ne familjarët,kuptohet që ishte një ngushëllim i madh, pjesëmarrja e mijëra-mijëra vetë në këtë mort kombëtar. Dhimbja e njerëzve ishte e papërshkruar. Më kujtohet që në disa raste u detyruam ne pjesëtarët e familjes të mund të ngushëllonim dhe të qetësonim njerëzit në hidhërimin e madh që i kishte pushtuar. Pavarësisht që me ndryshimin e sistemit, u hodh shumë baltë mbi figurën e Enver Hoxhës, unë përsëri kam bindjen, se kanë qenë lot të sinqertë. Vargani i pambarim, vaji dhe dhimbja ishin nga njerëzit e popullit, të cilët kishin humbur Udhëheqësin e tyre. Enver Hoxha ishte dhe do të mbetet në kujtesën historike Bir i Vegjëlisë. Prandaj sot, kur rishoh në televizor ceremonitë, më vinë ndër mend, fjalët e presidentit Abraham Linkoln që thotë: “Mund të mashtrosh një pjesë të popullit përgjithmonë, mund të mashtrosh edhe të gjithë popullin për një farë kohe, por nuk mund të mashtrosh të gjithë popullin për gjithë kohën”.

***

Kur kujtoj ato ditë, nuk di të veçoj se kush kanë qenë emocionet më të mëdha. Çdo ditë, çdo orë e minutë ishte emocion më vete. Ndarja ditën e fundit padyshim që kishte peshën më të rëndë. Nuk jam në gjendje të flas për atë ditë. Unë vetëm mund të them, që Enver Hoxhën më shumë se dheu, e mbuloi dhimbja popullore.

Ceremoninë e përshkruan bukur, antifashisti i madh grek, mik i Enver Hoxhës, Manolis Glezias, pjesëmarrës në ceremoninë e varrimit: “Ishte një ceremoni tepër e thjeshtë, por madhështore, dhe nuk kishte aspak karakterin e një ceremonie të stisur, ishte jashtëzakonisht prekëse dhe pa iu shmangur zakoneve të popullit shqiptar”.

Pjesëmarrja e popullit ishte shumë e madhe. Në sheshin ku mbajti fjalimin Ramiz Alia ishin grumbulluar me mijëra njerëz nën shiun e vazhdueshëm që binte. Hidhërimi i madh i njerëzve dukej hapur. Ata shprehnin dhimbjen e tyre, pasi Enver Hoxha ishte për shqiptarët vazhduesi i traditave të pavarësisë.

Pas varrimit, ne hapёm shtёpinё, siҫ bёjnё tё gjitha familjet shqiptare, pёr tё pritur ngushёllime. Mё kujtohet qё erdhёn qindra e qindra njerёz. Njerёzit prisnin nё radhё tё gjatё. Pёr njё javё rresht, vizitat fillonin nё mёngjes dhe mbylleshin afёr orёs 8 tё mbrёmjes. Vizitat vazhduan dhe mё pas, por jo me intensitetin e ditёve tё para.

Shumë telegrame nga kryetarë shtetesh 

“Ato ditё mё kujtohet qё nga personalitetet më të larta të 100 e ca shteteve, nga të pesë kontinentet, me të cilët kishim marrëdhënie diplomatike, ngushëllonin zyrtarët tanë, disa edhe familjen. Dua të përmend telegramin e ngushëllimit të Presidentit të Republikës Franceze, Fransua Miteran, që shkruante: “Shoku Enver Hoxha-personalitet i fuqishëm që ka vulën në historinë e Shqipërisë”. Ose Presidentin e Republikës Turke, Kenan Evren:-“Shoku Enver Hoxha-burrë shteti i madh i vlerësuar nga mbarë bota”. Kancelari Federal i Republikës së Austrisë shkruante: “Shqipëria humbi një personalitet që ka hyrë në Historinë e Europës”.

Telegrame erdhën dhe nga shumë personalitete të tjerë si, Xhulio Andreoti, Karolos Papulias, Roland Dyma e shumë të tjerë.

Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB) në mbledhjen e saj të radhës mbajti një minutë heshtje për humbjen e Enver Hoxhës.

Gazeta të shumta të vendeve të ndryshme, agjenci lajmesh, radioja dhe televizioni i tyre, jepnin vazhdimisht, edhe pas ditëve të zisë, artikuj lidhur me vdekjen e Enver Hoxhës.