Irani paralajmëroi fshehtas aleatët e SHBA-së: Mos e ndihmoni Izraelin ose do të jeni në shënjestër

DUBAI – Teherani po kërcënon përmes kanaleve të fhsehta diplomatike duke shënjestruar shtetet e pasura me naftë të Gjirit Arab dhe aleatët e tjerë amerikanë në Lindjen e Mesme nëse territoret ose hapësira ajrore e tyre përdoren për një sulm ndaj Iranit, thanë zyrtarët arabë.

Izraeli e ka kërcënuar Teheranin me një hakmarrje të ashpër pasi Irani gjuajti rreth 180 raketa balistike në Izrael në fillim të këtij muaji, me disa zyrtarë dhe komentues izraelitë që shtyjnë për sulme të dëmshme në objektet bërthamore të Teheranit ose infrastrukturën e naftës. Në rast të tillë, Irani ka paralajmëruar se do të përgjigjet me goditje shkatërruese në infrastrukturën civile të Izraelit dhe do të hakmerret kundër çdo shteti arab që lehtësoi sulmin, thanë zyrtarët.

Zyrtarët arabë thanë se vendet që Irani ka kërcënuar përfshijnë Jordaninë, Emiratet e Bashkuara Arabe, Arabinë Saudite dhe Katarin, të cilat të gjitha mbajnë trupa amerikane. Këto shtete i kanë thënë administratës së Bajdenit se nuk duan që infrastruktura e tyre ushtarake ose hapësira ajrore të përdoret nga SHBA ose Izraeli për ndonjë operacion sulmues kundër Iranit, thanë zyrtarët.

Ndërsa kërcënimet iraniane janë të paqarta, ato kanë ngritur shqetësime në shtetet e pasura me energji të Gjirit Persik se objektet e tyre të naftës – të konsideruara prej kohësh si të mbrojtura nga një ombrellë sigurie amerikane – mund të goditen, thanë zyrtarët arabë. Instalimet dhe forcat ushtarake të SHBA-së në rajon mund të jenë gjithashtu në rrezik në një rajon me një nga përqendrimet më të larta të trupave amerikane në botë, shtuan ata.

Përshkallëzimi i konfliktit në Lindjen e Mesme po tensionon rreshtimin e shteteve arabe dhe Izraelit, të cilët të gjithë kundërshtojnë qëndrimin ushtarak të Iranit në rajon. SHBA-ja është shtylla kurrizore e këtij blloku dhe ushqen shpresat se në të ardhmen mund të jetë një lloj NATO-ja e Lindjes së Mesme, e lidhur rreth kundërvënieve ndaj Iranit dhe jo Rusisë. Shtetet arabe duke përfshirë Jordaninë ndihmuan në rrëzimin e predhave iraniane të drejtuara drejt Izraelit në prill, por mbështetja e një sulmi të drejtpërdrejtë izraelit ndaj Iranit mund të jetë një hap shumë larg.

Zyrtarët e mbrojtjes amerikane pranuan se disa partnerë rajonalë i kanë thënë Pentagonit se nuk duan që avionët luftarakë izraelitë të fluturojnë mbi territoret e tyre ose trupat amerikane të nisin operacione sulmuese nga brenda ose mbi hapësirën e tyre ajrore. Vendet arabe kanë thënë se forcat amerikane lejohen të kryejnë operacione vetëmbrojtjeje, thanë zyrtarët.

Presidenti Biden dhe kryeministri Benjamin Netanyahu diskutuan të mërkurën kundër hakmarrjes së pritshme ushtarake të Izraelit kundër Iranit në thirrjen e tyre të parë që nga 21 gushti. Zyrtarët amerikanë thanë se nuk kanë ende as kohën e sulmit, as atë që Izraeli mund të synojë. Sipas një zyrtari izraelit, kabineti i sigurisë i Izraelit ishte caktuar të mblidhej, me anëtarët e paraqitur me variante për një përgjigje ndaj sulmit iranian.

Izraeli ka të ngjarë të ketë rrugë të tjera për dërgimin e avionëve luftarakë për të sulmuar Iranin, duke përfshirë Sirinë, ku forcat e tij ajrore kanë lirinë e lëvizjes, dhe Irakun, ku mbrojtja ajrore nuk krahasohet me teknologjinë izraelite. Megjithatë, çdo kufizim në mënyrën se si ushtria amerikane lëviz në të gjithë rajonin e bën më të vështirë sigurimin ose rifurnizimin e aseteve të saj, siç janë transportuesit e avionëve që veprojnë në Detin e Kuq.

Komanda Qendrore e SHBA-së, e cila është përgjegjëse për operacionet ushtarake të SHBA-së në Lindjen e Mesme, u drejtoi pyetje aleatëve të saj. Ministria e Jashtme iraniane dhe zyra e kryeministrit izraelit nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.

Në fillim të këtij muaji, misioni i Iranit në Kombet e Bashkuara paralajmëroi publikisht "çdo vend që i jep ndihmë" një sulmi izraelit "do të konsiderohet gjithashtu një bashkëpunëtor dhe një objektiv legjitim", por nuk dha ndonjë specifikë.

SHBA-ja ka mbështetur të drejtën e Izraelit për t'u mbrojtur, por po ushtron trysni për të mbajtur reagimin të kufizuar, pasi ajo punon për të ndaluar përhapjen e luftimeve në të gjithë rajonin që nga sulmi i udhëhequr nga Hamas i 7 tetorit, la 1200 njerëz të vdekur dhe nisi një luftë shkatërruese. në Rripin e Gazës.

Në prill, kur Irani shënjestroi për herë të parë Izraelin në një sulm të drejtpërdrejtë, forcat izraelite dhe amerikane kapën shumicën e dronëve dhe raketave iraniane. Por ata mund ta bënin këtë pjesërisht sepse vendet arabe ndanë inteligjencë rreth planeve të sulmit të Teheranit, hapën hapësirën e tyre ajrore për avionët luftarakë, ndanë informacione për gjurmimin e radarëve ose, në disa raste, furnizuan forcat e tyre për të ndihmuar, thanë zyrtarët në atë kohë.

Me paralajmërimin e Iranit se do të kundërpërgjigjet nëse Izraeli sulmon, udhëheqësit arabë janë të shqetësuar se përshkallëzimi do të detyronte SHBA-në të ndërhyjë për të ndihmuar Izraelin, aleatin e tij më të ngushtë në Lindjen e Mesme.

"Shqetësimi im në këtë situatë është rreziku i llogaritjes së gabuar, ose nëse diçka shkon keq," tha Yossi Mekelberg, një analist i Lindjes së Mesme në institutin Chatham House me qendër në Londër. “Mund ta shtyjë palën tjetër të bëjë gjëra për të cilat nuk ka një plan të përgatitur dhe të llogaritur.”

Ndërmjetësuesit arabë po përpiqen të qetësojnë tensionet teksa dërgojnë mesazhe mes Izraelit dhe Iranit – një kanal i pasmë që është hapur që nga prilli, kur Irani goditi Izraelin me 300 predha. Diplomacia e fshehtë është dendësuar që kur Izraeli vrau Hassan Nasrallah, udhëheqësin e milicisë libaneze Hezbollah të mbështetur nga Irani, dhe filloi një ofensivë tokësore në Liban. Irani lëshoi ​​raketën e tij të fundit balistike në Izrael disa ditë më pas.

Mesazhet kërcënuese nënvizojnë rreziqet për SHBA-në nëse kundërsulmi midis Izraelit dhe Iranit del jashtë kontrollit. Zyrtarët amerikanë thanë se ata po forconin praninë e tyre ushtarake në rajon, duke përfshirë rritjen e numrit të avionëve luftarakë që ka vendosur në Lindjen e Mesme dhe duke mbajtur grupin luftarak të aeroplanmbajtëses Abraham Lincoln në rajon. 

Gjatë një takimi urgjent javën e kaluar në përpjekje për të shmangur çdo sulm nga Teherani, vendet e Gjirit Persik, duke përfshirë Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, premtuan të mos lejojnë që territoret ose hapësira ajrore e tyre të përdoren në asnjë sulm të mundshëm ndaj Iranit.

Disa shtete arabe kanë frikë se zgjerimi i luftës mund të mbysë eksportet e naftës që kalojnë përmes Ngushticës së Hormuzit - rruga e ngushtë ujore që lidh Gjirin me botën më të gjerë - gjë që mund të rrisë çmimet e naftës, thanë zyrtarët e qeverisë arabe.

Retorika publike midis Izraelit dhe Iranit gjithashtu është bërë më e mprehtë, me të dyja palët duke bërë kërcënime të drejtpërdrejta më të ashpra, me zyrtarë nga të dy vendet që vazhdojnë të synojnë infrastrukturën joushtarake në tryezë. Më parë, kërcënimet përqendroheshin kryesisht në objektiva ushtarakë ose përfaqësues.

Toni i kumteve private është shumë më i ashpër se sa në prill, pas sulmit të mëparshëm iranian me raketa dhe dron, kur retorika e ashpër publike e Izraelit u shoqërua me kumte degraduese në kanalin e pasmë. Në atë kohë, Izraeli, i nxitur nga SHBA-të për të zbutur përgjigjen e tij, shënjestroi sistemet iraniane të mbrojtjes ajrore.